Cháy 100 container trên tàu ONE Henry Hudson - Ai sẽ chịu trách nhiệm?
1. Thông tin về vụ cháy
Vào lúc 18h30 ngày 21/11 (giờ Mỹ), một vụ cháy lớn đã xảy ra trên tàu ONE Henry Hudson (8.212 TEU) khi đang neo tại Yusen Container Terminal, Port of Los Angeles, khiến hơn 100 container bị thiêu rụi, trong đó có nhiều container chứa hàng nguy hiểm. Vụ cháy buộc tàu phải dừng hành trình, triển khai quy trình cô lập đám cháy, phun foam, kiểm soát lan truyền và phát tín hiệu hỗ trợ theo quy định SOLAS.
Theo báo cáo ban đầu từ hãng tàu cơ quan cảng vụ:
- Không ghi nhận thiệt hại về người.
- Khoảng 100 container bị ảnh hưởng trực tiếp, trong đó ước tính 20-30 container hư hỏng nặng.
- Nguyên nhân sơ bộ nghi ngờ liên quan hàng hóa tự bốc cháy, hoặc khai báo sai bản chất hàng nguy hiểm (đang chờ điều tra)
Sự việc đặt ra câu hỏi: Cháy 100 container trên tàu ONE Henry Hudson – Ai sẽ chịu trách nhiệm ?
2. Phân tích trách nhiệm trong vụ cháy
Vận tải quốc tế qua đường biển là chuỗi nhiều bên tham gia. Vì vậy không có một câu trả lời duy nhất, mà phải phân tích theo từng trường hợp dựa trên INCOTERMS, quy định IMO, hợp động vận chuyển (B/L) và kết luận điều tra nguyên nhân.
2.1 Chủ hàng (shipper)
Chủ hàng chịu trách nhiệm khi:
- Khai báo sai hoặc thiếu thông tin về hàng hóa (đặc biệt là hàng nguy hiểm -DG).
- Đóng gói không đúng tiêu chuẩn khiến hàng dễ cháy, rò rỉ, tạo phản ứng nhiệt.
- Vi phạm quy định IMO IMDG Code.
Nếu điều tra chứng minh container gây cháy xuất phát từ lỗi chủ hàng – Chủ hàng phải:
- Bồi thường thiệt hại cho chủ tàu.
- Chịu trách nhiệm về tổn thất lan truyền (gây ảnh hưởng các container khác).
- Có khả năng bị kiện dân sự hoặc truy cứu trách nhiệm theo pháp luật sở tại.
2.2 Hãng tàu (Carrier)
Hãng tàu chịu trách nhiệm khi:
- Bố trí container sai vị trí (ví dụ DG không được đặt đúng khu vực).
- Không thực hiện kiểm tra an toàn theo chuẩn SOLAS.
- Thiếu thiết bị hoặc quy trình xử lý cháy theo đúng quy định.
Tuy nhiên đa số B/L của hãng tàu luôn có điều khoản miễn trừ trách nhiệm trong các trường hợp:
- Sự cố bất khả kháng (force majeure).
- Hàng hóa tự bốc cháy.
- Lỗi thuộc về chủ hàng.
Do đó, hãng tàu chỉ chịu trách nhiệm khi lỗi xuất phát từ quy trình vận hành của chính họ.
2.3 Chủ kho/đơn vị đóng hàng (CFS, warehouse)
Nếu container bị cháy do:
- Đóng hàng sai tiêu chuẩn kỹ thuật.
- Không kiểm tra nhiệt độ, độ ẩm, hoặc lô hàng được xếp sai cách.
=>Trách nhiệm có thể thuộc về đơn vị kho.
Tuy nhiên, việc này chỉ xảy ra khi có biên bản chứng minh kho là người thực hiện đóng hàng (không áp dụng cho hàng chủ hàng tự đóng tại nhà máy).
2.4 Bên giao nhận – Forwarder / Logistics
Forwarder đa phần chỉ là bên trung gian, không trực tiếp kiểm soát hàng hóa hoặc xếp hàng lên tàu. Vì vậy forwarder chỉ chịu trách nhiệm khi:
- Tự ý sửa chứng từ.
- Tư vấn sai quy định hàng nguy hiểm.
- Không thông báo thông tin bắt buộc cho hãng tàu.
Trách nhiệm của họ mang tính gián tiếp, phụ thuộc vào vai trò trong từng lô hàng.
2.5 Trách nhiệm chung theo Luật Hàng hải + Quy tắc GA (General Average)
Trong các vụ cháy trên tàu, hãng tàu có thể tuyên bố:
- General Average – Tổn thất chung
Khi đó:
- Tất cả chủ hàng trên tàu đều phải đóng góp chi phí cứu tàu, cứu hàng.
- Dù container của bạn không bị cháy, bạn vẫn phải nộp GA hoặc mua bảo hiểm để bảo hiểm trả thay
Nên trong mọi vụ cháy lớn, câu trả lời thường là:
Không chỉ 1 người chịu trách nhiệm.
3. Khuyến nghị cho doanh nghiệp xuất khẩu.
Để tránh rủi ro tương tự vụ cháy trên ONE Henry Hudson, doanh nghiệp nên:
- Khai báo hàng hóa trung thực, đúng mã UN-IMO.
- Đóng hàng theo chuẩn quốc tế (sấy container, chống ẩm, chèn lót đúng kỹ thuật).
- Mua bảo hiểm hàng hóa (không tái bảo hiểm tiết kiệm).
- Kiểm tra kỹ B/L, MSDS và các phụ phí DG.
- Chọn Forwarder có chuyên môn để tư vấn trước khi xuất khẩu.
Các sự cố cháy nổ container như vụ ONE Henry Hudson cho thấy rui ro trong vận tải biển có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Điều quan trọng là doanh nghiệp cần một đơn vị logistics có chuyên môn để hướng dẫn đúng quy trình, chuẩn bị hồ sơ và bảo vệ quyền lợi khi làm việc với hãng tàu và GA Adjuster.
Future Go hỗ trợ doanh nghiệp trong các tình huống liên quan đến sự cố vận chuyển:
- Tư vấn kiểm tra chứng từ trước khi xuất.
- Làm việc trực tiếp với hãng tàu.
- Tư vấn rủi ro & phương án phòng tránh.
- Đồng hành xuyên suốt.
